استفاده از حاشیه یا مارجین، یک مفهوم جدید برای بسیاری از معامله‌گران بازار فارکس است و اغلب معامله‌گران به این دلیل که نمی‌دانند مارجین چیست، دچار سوء تفاهم می‌شوند.
به بیان ساده، حاشیه حداقل مبلغ مورد نیاز برای انجام یک معامله با اهرم است و می‌تواند یک ابزار مفید برای مدیریت ریسک باشد. مفهوم تماس حاشیه‌ای بسیار نزدیک به حاشیه است – که معامله‌گران برای اجتناب از آن تلاش زیادی می‌کنند. ندانستن این که حاشیه چیست، می‌تواند بسیار پرهزینه باشد، به همین دلیل ضروری است که معامله‌گران Forex قبل از انجام معاملات از اطلاعات کاملی برخوردار باشند. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد استفاده از حاشیه در معاملات فارکس، نحوه محاسبه آن و نحوه مدیریت موثر ریسک خود، تا انتهای این مطلب همراه آموزش فارکس باشید.
مارجین چیست؟
حاشیه به میزان حقوق صاحبان سرمایه در حساب کارگزاری‌شان اشاره دارد. مارجین یا خرید با حاشیه، به معنای استفاده از پول وام گرفته شده از یک کارگزار برای خرید اوراق بهادار است.
برای این کار باید یک حساب حاشیه داشته باشید، نه یک حساب کارگزاری استاندارد. حساب حاشیه یک حساب کارگزاری است که در آن کارگزار به سرمایه گذار وام می‌دهد تا اوراق بهادار بیشتری تهیه کند و آنچه که نمی‌توانست با موجودی حساب خود خریداری کند را بخرد.
در دنیای سرمایه گذاری، خرید در حاشیه به معنای قرض گرفتن از یک کارگزار برای خرید سهام است. شما فقط یک درصد معینی (یا حاشیه) از هزینه را پرداخت می‌کنید و باقی مانده از پول از کارگزار قرض گرفته شده است.
لزوم استفاده از مارجین
استفاده از مارجین برای خرید اوراق بهادار مانند استفاده از پول نقد جاری یا اوراق بهادار موجود در حساب شما به عنوان وثیقه وام است. وام ضمانت شده دارای نرخ بهره دوره‌ای است که باید پرداخت شود. سرمایه‌گذار از پول قرض گرفته شده یا اهرم استفاده می‌کند و در نتیجه درصد سود و زیان هر دو، افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاری حاشیه‌ای در مواردی سودآور است که سرمایه‌گذار پیش بینی کند نرخ بازگشت سرمایه بیشتری نسبت به آنچه برای وام پرداخت می‌کند، بدست خواهد آورد.
خرید با حاشیه (Buying on Margin)
شاید بپرسید منظور از خرید با حاشیه یا مارجین چیست؟ خرید با حاشیه وام گرفتن از یک کارگزار به منظور خرید سهام است که به آن اهرم گفته می‌شود. شما می‌توانید آن را به عنوان وام از کارگزاری خود در نظر بگیرید.
خرید با حاشیه به شما این اهرم را می‌دهد که سرمایه گذاری‌های خارج از توان‌تان را انجام دهید؛ اما این بدان معنا است که شما ریسک‌های بسیار بزرگتری را نیز پذیرفته اید. شما اساسا بر سر اینکه ارزش سرمایه گذاری‌تان افزایش می‌یابد، شرط‌بندی می‌کنید.
وام‌های حاشیه‌ای سود دریافت می‌کنند و کاهش ارزش اوراق بهادار خریداری شده با حساب حاشیه می‌تواند شما را به بازپرداخت وام‌ها در زمان کوتاهی ملزم کند. اگر ارزش اوراق بهاداری که خریداری می‌کنید، کاهش یابد – یا آنقدر ارزش نداشته باشد که بتواند هزینه بهره وام حاشیه‌ای را پوشش دهد – می‌توانید بیش از درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری، به کارگزار خود بدهکار شوید.
برای معامله با حاشیه، به یک حساب حاشیه نیاز دارید. این متفاوت از یک حساب نقدی معمولی است، که در آن با استفاده از پول موجود در حساب تجارت می‌کنید.
حساب حاشیه (Margin Account)
طبق قانون، کارگزار شما موظف است رضایت شما را برای افتتاح حساب حاشیه جلب کند. حساب حاشیه ممکن است بخشی از توافق نامه افتتاح حساب استاندارد شما باشد یا یک توافق کاملا جداگانه. سرمایه اولیه حداقل ۲۰۰۰ دلار برای حساب حاشیه مورد نیاز است، اگرچه برخی از کارگزاری‌ها به مبلغ بیشتری نیاز دارند.
این سپرده به عنوان حداقل حاشیه شناخته می‌شود. پس از اینکه متوجه شدید مارجین چیست و یک حساب مارجین را راه اندازی کردید، می‌توانید تا ۵۰ درصد از قیمت خرید سهامتان را وام بگیرید.
این قسمت از قیمت خریدی که واریز می‌کنید به عنوان حاشیه اولیه شناخته می‌شود. ضروری است بدانید که نیازی نیست تا ۵۰ درصد حاشیه داشته باشید. شما می‌توانید مبلغ کمتری وام بگیرید، مثلا ۱۰ یا ۱۵ درصد. (توجه داشته باشید که برخی کارگزاری‌ها از شما می‌خواهند بیش از ۵۰ درصد قیمت خرید را واریز کنید)
شما می‌توانید وام خود را تا زمانی که تمایل دارید نگه دارید؛ به شرط آنکه تعهدات خود مانند پرداخت به موقع وجوه وام گرفته شده را انجام دهید. هنگامی که سهام را در حساب حاشیه می‌فروشید، درآمد حاصل از آن در مقابل بازپرداخت وام تا زمان پرداخت کامل آن به کارگزار شما می‌رسد.
حاشیه نگهداری (Maintenance Margin)
همچنین محدودیتی به نام حاشیه نگهداری وجود دارد که مربوط به حداقل موجودی حساب است. توجه داشته باشید که باید قبل از آن که بروکر شما را مجبور به واریز وجوه بیشتر یا فروش سهام برای بازپرداخت وام‌تان کند، آن را حفظ کنید. این اتفاق به عنوان تماس حاشیه‌ای (Margin Call) شناخته می‌شود.
یک تماس حاشیه عملا تقاضای کارگزاری شما برای اضافه کردن پول به حساب خود یا بستن موقعیت‌ها برای بازگرداندن حساب خود به سطح مورد نیاز است. درصورت عدم پاسخگویی به حاشیه، شرکت کارگزاری شما می‌تواند هرگونه موقعیت باز را ببندد تا حساب را به حداقل مقدار بازگرداند. شرکت کارگزاری شما این اجازه را دارد که بدون تأیید شما چنین کاری را انجام دهد و می‌تواند انتخاب کند که کدام موقعیت‌ها تسویه شود.
علاوه بر این، شرکت کارگزاری شما می‌تواند برای تراکنش‌ها از شما کمیسیون بگیرد. شما مسئول هرگونه خسارت وارده در طول این فرآیند هستید و شرکت کارگزاری شما ممکن است سهام یا قرارداد کافی را تصفیه کند تا از میزان حاشیه اولیه فراتر رود.
نرخ بهره حاشیه (Interest Rate Margin)
از آنجا که استفاده از حاشیه به عنوان وام گرفتن پول است، هزینه‌هایی نیز دربر دارد. همانطور که احتمالا تا الان حدس زده‌اید، اولین هزینه، سودی است که باید برای وام خود پرداخت کنید.
علاوه بر این، هزینه‌های بهره به حساب شما اعمال می‌شود مگر اینکه تصمیم به پرداخت داشته باشید. نرخ بهره حاشیه عبارت است از نرخ بهره سالانه‌ای که در وام حاشیه یا حساب حاشیه بدهکار هستید. نرخ بهره کارگزاری‌ها از یکدیگر متفاوت است، اما برخی از برنامه ریزان نرخ حاشیه را کمی بالا در نظر می‌گیرند.
اگر از مارجین برای معاملات کوتاه مدت خود استفاده می‌کنید، نرخ بهره چندان مهم نیست؛ اما اگر از خرید با حاشیه به طور گسترده استفاده کنید، هزینه بهره افزایش می‌یابد. هر ماه هزینه‌های بهره شما بر بازده تأثیر می‌گذارد و سرمایه گذاری‌هایی که با حاشیه خریداری می‌شوند، باید برای حفظ سود حاشیه‌ای باقی بمانند.
همه سهم‌ها واجد شرایط خرید با حاشیه نیستند. به عنوان یک قاعده کلی، کارگزاران به مشتریان اجازه خرید سهامی مثل اوراق بهادار بدون نسخه (OTCBB) یا عرضه عمومی اولیه (IPO) در حاشیه را نمی‌دهند؛ آن هم به دلیل خطرات روزانه مربوط به این نوع سهام. کارگزاری‌های می‌توانند تصمیم بگیرند که سهام خاصی را در حاشیه خرید قرار ندهند، بنابراین بهتر است ابتدا با شرکت کارگزاری‌تان مشورت کنید تا ببینید چه محدودیت‌هایی در حساب حاشیه شما وجود دارد.
یک مثال از قدرت خرید با حاشیه
فرض کنید شما ۱۰.۰۰۰ دلار به حساب حاشیه خود واریز می‌کنید. مثلا شما ۵۰ درصد از قیمت خرید را تعیین کرده اید، این بدان معناست که ۲۰.۰۰۰ دلار قدرت خرید دارید. حال اگر ۵۰۰۰ دلار سهام بخرید، هنوز ۱۵۰۰۰ دلار قدرت خرید دارید. شما پول کافی برای پوشش این معامله دارید و به حاشیه خود ضربه نزده اید. شما فقط زمانی وام می‌گیرید که اوراق بهادار به ارزش بیش از ۱۰ هزار دلار خریداری کنید.
توجه داشته باشید که قدرت خرید یک حساب حاشیه بسته به حرکت قیمت اوراق بهادار درحساب روزانه تغییر می‌کند.
حال که متوجه شدید حاشیه یا همان مارجین چیست و با چه مفاهیمی همراه است، وقت آن رسیده که با مزایا و معایب استفاده از آن آشنا شوید.
مزایای حساب مارجین چیست؟
داشتن یک حساب حاشیه‌ای و خرید با حاشیه مزایایی را به همراه دارد که عبارتند از:
- خرید با حاشیه به شما امکان می‌دهد از ارزش سرمایه‌گذاری خود استفاده کرده و خرید بیشتری داشته باشید. این می‌تواند به طور بالقوه اندازه بازده شما را افزایش دهد یا امکان تنوع در سبد خرید دارایی‌هایی را برایتان فراهم کند، که در غیر این صورت نمی‌توانستید بخرید.
- وام‌های حاشیه‌ای به شما پول نقد ارائه می‌دهند. وام‌های حاشیه‌ای محدود به خرید سرمایه گذاری نیستند. همچنین می‌توانید از آن ها برای تأمین هزینه خریدهای خارج از حساب سرمایه گذاری خود استفاده کنید.
- حساب‌های حاشیه به شما امکان می‌دهد مالیات بر سود سرمایه را به تعویق بیاندازید. اگر شما نیاز به تأمین مالی خرید بزرگی مانند پیش پرداخت خانه دارید، اما فروش سرمایه‌گذاری شما را مجبور به تحقق بخشیدن به مقدار زیادی از سود سرمایه می‌کند، می‌توانید از وام حاشیه‌ای برای به تعویق انداختن صورتحساب مالیاتی که همراه با فروش است، استفاده کنید.
- یک حساب حاشیه‌ای شما را از نیاز به فروش در زمان افت بازار باز می‌دارد. اگر نیاز به پول نقد از حساب کارگزاری خود دارید، اما نمی‌خواهید سرمایه گذاری خود را با زیان بفروشید، می‌توانید به جای آن وام حاشیه بگیرید. ما گاهی به مشتریان توصیه می‌کنیم که برای رفع برخی نیازهای کوتاه مدت‌شان، از حساب حاشیه پول نقد بردارند و با بهبود شرایط بازار، وام را بازپرداخت کنند.
- برنامه بازپرداخت وام حاشیه‌ای انعطاف پذیر است. برخلاف اکثر وام‌های دیگر، بدهی حاشیه‌ای می‌تواند هر زمان که بخواهید بازپرداخت شود، به شرطی که محدودیت‌های وثیقه را در حساب خود حفظ کنید. در نهایت شما باید مبلغی که قرض می‌گیرید را همراه با سود پرداخت کنید، اما در مورد زمان بازپرداخت انعطاف پذیری زیادی دارید.
- سود وام حاشیه ممکن است از مالیات کسر شود. بسته به شرایط شما، سود وام حاشیه‌ای شما ممکن است درآمد مشمول مالیات را جبران کند. با حسابدار یا مشاور مالیاتی خود مشورت کنید تا ببینید چگونه ممکن است این امر در مورد شما صدق کند.
معایب حساب مارجین چیست؟
استفاده از حساب حاشیه دارای ریسک مناسبی است زیرا از سرمایه گذاری خودتان استفاده می‌کنید. مواردی که در ادامه می‌خوانید، خطرات اصلی هستند که هنگام خرید با حاشیه ممکن است با آن‌ها مواجه شوید:
- ضررهای شما ممکن است افزایش یابد. همانطور که استفاده از حاشیه برای سرمایه گذاری می‌تواند بازدهی بیشتری را به دنبال داشته باشد، در صورت افت بازار می‌تواند ضررهای شما را چند برابر کند. در حساب نقدی، بدترین سناریو این است که سرمایه‌گذاری شما به صفر برسد. اگر وام حاشیه‌ای دارید و سرمایه‌گذاری‌های شما به صفر می‌رسد، باز هم مانده بدهی حاشیه‌ای به علاوه سود را بدهکار خواهید بود.
- ممکن است با یک تماس حاشیه‌ای مواجه شوید. اگر ارزش اوراق بهادار در حساب شما بسیار زیاد شود، ممکن است مجبور شوید اوراق بهادار را بفروشید تا حساب خود را به آستانه حاشیه بازگردانید. بسته به شرایط ممکن است شرکت شما حتی بدون اطلاع شما سرمایه‌های موجود در سبد سهام شما را بفروشد.
- این اصل را در نظر داشته باشید که هر چیزی می‌خرید، می‌تواند ارزش خود را از دست بدهد. بنابراین وقتی سرمایه‌ای را با حاشیه خریداری می‌کنید، در معرض خطرات بیشتری قرار می‌گیرید زیرا از لحاظ نقدی که وام می‌گیرید، دارای بدهی هستید. شما باید مطمئن شوید که سرمایه‌گذاری‌های شما ارزش خود را از دست نمی‌دهند تا شما را بیش از آنچه که مقروض هستید، بدهکار کنند.
منظور از مدیریت ریسک حساب مارجین چیست؟
اگر تصمیم دارید در یک حساب حاشیه‌ای سرمایه گذاری کنید، می‌توانید ریسک خود را از چند طریق کاهش دهید:
- همیشه یک بافر نقدی در حسابتان نگه دارید. یک بافر نقدی درحساب حاشیه شما می‌تواند به کاهش شانس مواجه شدن با یک تماس حاشیه‌ای کمک کند. بافر نقدی اضافی به شما دامنه بیشتری می‌دهد تا ارزش مورد نیاز حساب خود را حفظ کنید.
- دنبال سرمایه‌گذاری‌های بسیار سوداگرانه نباشید. سرمایه‌گذاری حاشیه‌ای تنها در صورتی منطقی به نظر می‌رسد که بازده شما بیشتر از آن چیزی باشد که در سود وام حاشیه پرداخت می‌کنید. خرید سرمایه گذاری‌های سفته بازی درحساب حاشیه‌ای عاقلانه نیست، زیرا شرط بندی‌های بسیار سوداگرانه می‌توانند به سرعت ارزش خود را از دست بدهند و تماس‌های حاشیه‌ای را به سوی شما سرازیر کنند.
- مراقب هزینه‌های بهره خود باشید. حتی اگر اکثر حساب‌های حاشیه‌ای‌تان، برنامه مشخصی برای بازپرداخت وام نداشته باشند، باید از هزینه‌های بهره‌ای که به دست می‌آورید، آگاه باشید. با پرداخت منظم هزینه‌های بهره، تعادل شما بیشتر خواهد بود و بافر نقدی‌تان کاهش نمی‌یابد.
آیا به حساب حاشیه یا حساب نقدی نیاز دارم؟
وقتی حساب کارگزاری جدیدی باز می‌کنید، شرکت از شما می‌پرسد آیا حساب نقدی می‌خواهید یا حساب حاشیه‌ای؟ سرمایه گذاران مبتدی حتی اگر بدانند مارجین چیست، باید حساب نقدی را انتخاب کنند تا نحوه تجارت و سرمایه گذاری را بیاموزند. پیشنهاد ما این است که فقط زمانی که خطرات را درک کرده اید و نحوه سرمایه گذاری را یاد گرفته اید، یک حساب حاشیه باز کنید.
برخی از مشاوران مالی مشتریان خود را تشویق می‌کنند تا حساب‌های حاشیه‌ای ایجاد کنند تا بتوانند به صورت نقد به پول نقد دسترسی داشته باشند. با این‌حال، این هیچ ربطی به سرمایه گذاری اهرمی ندارد و بیشتر به جریان نقدی مربوط می‌شود.
برخی از شرکت‌های کارگزاری اذعان می‌کنند: هنگامی که یک مشتری با عجله به پول احتیاج دارد و به جای این که مجبور به فروش اوراق بهادار و دو روز صبر باشد، می‌تواند بلافاصله پول را خارج کرده و اوراق بهادار را روز بعد یا هفته آینده بفروشد. او مجبور نیست منتظر بماند تا پول نقد را دریافت کند.
برخی دیگر حساب حاشیه را معادل داشتن حفاظت از اضافه برداشت در حساب جاری می‌دانند. آن ها معتقدند که اگر معامله‌گر واقعا می‌خواهد سرمایه‌ای را بخرد و پول نقد فوری در اختیار ندارد، حساب حاشیه راهی سریع برای اطمینان از انجام معامله است.
به طور کلی هیچ هزینه اضافی برای داشتن حساب حاشیه در مقابل حساب نقدی وجود ندارد. با وجود این، گرفتن پول نقد در حاشیه هنوز در گرو این شرط است که سرمایه گذاری شما افزایش می‌یابد یا نه. اگر بیش از چند روز است که از وام حاشیه استفاده می‌کنید و بازار سقوط می‌کند و بهبود نمی‌یابد، حواستان باشد که در خطر تماس حاشیه قرار گرفته اید.
معانی دیگر اصطلاحات مارجین چیست؟
در خارج از وام‌دهی به سرمایه‌گذاران فارکس، عبارت حاشیه در امور مالی کاربردهای دیگری هم دارد. برای مثال، به عنوان یک اصطلاح جامع برای اشاره به حاشیه‌های سود مختلف مانند حاشیه سود ناخالص، حاشیه سود قبل از مالیات و حاشیه سود خالص استفاده می‌شود. این اصطلاح گاهی برای اشاره به نرخ بهره یا حق بیمه نیز به کار می‌رود.
نحوه محاسبه حاشیه در معاملات فارکس
اگرچه اکثر پلتفرم‌های معاملاتی، سود و زیان حاشیه استفاده شده و حاشیه قابل استفاده و کل حساب‌ها را محاسبه می‌کنند، اما درک این محاسبات به شما کمک می‌کند تا بتوانید معاملات را برنامه ریزی کرده و سود یا ضرر احتمالی را تعیین کنید.
اکثر کارگزاران فارکس نسبت اهرم بسیار بالا را مجاز می‌دانند، یا به بیان دیگر نیاز به حاشیه را بسیار پایین می‌دانند. به همین دلیل است که سود و زیان در معاملات فارکس بسیار متفاوت است؛ حتی اگر قیمت ارز آنقدرها تغییر نکند، باز هم مانند سهام نخواهد بود.
قیمت سهام ممکن است دو یا سه برابر شود یا به صفر برسد اما ارز هرگز این چنین نمی‌شود. از آنجا که قیمت ارزها تفاوت چندانی با هم ندارند، حاشیه مورد نیاز بسیار پایین‌تر از سهام خواهد بود. با این حال، توجه داشته باشید که ریسک قابل توجهی در معاملات فارکس وجود دارد. بنابراین هنگامی که نرخ ارز به سرعت تغییر می‌کند، ممکن است مشمول تماس‌های حاشیه‌ای شوید.
نسبت‌های اهرم
قبل از سال ۲۰۱۰، اکثر کارگزاران نسبت‌های قابل توجهی از اهرم را گاهی تا نسبت ۴۰۰: ۱ مجاز می‌دانستند، که در آن سپرده ۱۰۰ دلاری به معامله‌گر اجازه می‌داد تا ۴۰۰۰۰ دلار ارز معامله کند. چنین نسبت‌های هنوز هم ممکن است تبلیغ شود.
با این حال، در سال ۲۰۱۰، مقررات ایالات متحده این نسبت را به ۱۰۰: ۱ محدود کرد. از آن زمان، نسبت مجاز برای مشتریان آمریکایی حتی بیشتر کاهش یافته است، به ۵۰: ۱، حتی اگر کارگزار در کشور دیگری باشد. بنابراین یک معامله‌گر با سپرده ۱۰۰ دلاری فقط می‌تواند تا ۵۰۰۰ دلار ارز معامله کند. به عبارت دیگر حداقل حاشیه مورد نیاز 2 درصد تعیین شده است. هدف از محدود کردن نسبت اهرم، محدود کردن میزان ریسک است.
الزامات حاشیه را نه تنها با پول، بلکه با موقعیت‌های باز سودآور نیز می‌توان برآورده کرد. ارزش خالص موجود در حساب شما کل مبلغ نقدی و میزان سودهای تحقق نیافته در موقعیت‌های باز شما منهای ضررهای موقعیت‌های باز شما تعیین می‌کند. به فرمول زیر دقت کنید:
مجموع ارزش خالص = پول نقد + سود موقعیت باز – زیان موقعیت باز
اساس تعیین مبلغ مارجین چیست؟
مجموع ارزش خالص دارایی‌های مالی شما، میزان حاشیه شما را تعیین می‌کند و اگر موقعیت‌های باز داشته باشید، با تغییر قیمت بازار، ارزش خالص کل به طور مداوم تغییر می‌کند. بنابراین، هرگز عاقلانه نیست که از ۱۰۰٪ حاشیه خود برای معاملات استفاده کنید – در غیر این صورت، ممکن است مشمول تماس حاشیه‌ای شوید. به جای یک تماس حاشیه‌ای، کارگزار ممکن است به سادگی بزرگترین موقعیت‌های از دست دادن پول شما را ببندد تا زمانی که حاشیه مورد نیاز بازیابی شود.
نسبت اهرم بر اساس ارزش فرضی قرارداد، با استفاده از ارزش ارز پایه، که معمولا پول داخلی است، تعیین می‌شود. میزان اهرمی که کارگزار به شما ارائه می‌ده،د میزان حاشیه‌ای که باید حفظ کنید را تعیین می‌کند. اهرم نسبت معکوس با حاشیه دارد که در ۲ فرمول زیر خلاصه می‌شود:
حاشیه = 1/اهرم
اهرم = 1/حاشیه = 100/درصد حاشیه
برای محاسبه میزان استفاده شده، اندازه معاملات را در درصد حاشیه ضرب کنید. کسر حاشیه مورد استفاده برای همه معاملات از حقوق صاحبان سهام باقیمانده در حساب شما، مقدار حاشیه‌ای است که باقی مانده است.
برای محاسبه حاشیه برای یک معامله معین، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
حاشیه مورد نیاز = قیمت فعلی * واحد معامله شده * حاشیه
همانطور که اشاره کردیم حاشیه در معاملات عبارت است از سپرده مورد نیاز برای بازکردن و حفظ موقعیت. هنگام معامله با حاشیه، با قرار دادن کسری از ارزش کامل معاملات، در معرض بازار کامل قرار خواهید گرفت. میزان حاشیه مورد نیاز معمولا به صورت درصد داده می‌شود و نیاز به بازپرداخت دارد. علاوه بر آن بایستی یک حساب حاشیه افتتاح کنید و مبلغی را برای حاشیه نگهداری کنار بگذارید.
در مطلب حاضر تمامی مباحث مربوط به حاشیه را از مواقع استفاده از آن گرفته تا مزایا و معایب و نحوه‌ی محاسبه را پوشش دادیم و به طور کامل به شما گفتیم که حاشیه یا مارجین چیست و چگونه کار می‌کند. امیدواریم مطالعه این مطلب برایتان مثمرثمر واقع شود.
